Amadeusz Milosa Formana

Amadeusz Milosa Formana – odszedł, Milos Forman, jeden z najwybitniejszych twórców filmowych świata, ale jego dzieła na szczęście pozostaną.


Amadeusz Milosa Formana

Amadeusz Milosa Formana

Rzadko co mnie kiedykolwiek zachwyca. Naturę mam raczej oporną na rzeczy łatwe i schlebiające gawiedzi, a od rzeczy modnych uciekam, jak diabeł na widok święconej wody. Dlatego to, co często okrzyknięte wybitnym, niepowtarzalnym, wielkim, wiekopomnym itp., etc., itp, nie robi na mnie żadnego wrażenia i raczej wyzwala u mnie rozkminianie mechanizmów popularności. Miałem tak odkąd pamiętam i dlatego zawsze było mi trudno zaimponować. Nie wzniecały nawet drżenia mojego dziecięcego serca drogie prezenty – o wiele bardziej podniecałem się czymś, co dostawałem, a nawet nie wiedziałem, że zawsze o tym marzyłem, czyli prezenty przemyślane i wynikające ze znajomości mojego krnąbrnego charakteru. Piszę to tylko w kontekście tego, że bardzo trudno było wprawić mnie w zachwyt, a Milos Forman i jego Amadeusz właśnie to zrobił.

Był rok 1984 i mieszkałem wtedy jeszcze w małym miasteczku w Szwecji, dokąd światowe premiery docierały z kilkumiesięcznym opóźnieniem, a ja oglądałem je wszystkie, bo niewiele więcej było w tym mieście rozrywek oprócz  kina i picia piwa – a może były, a ja ich nie dostrzegałem?

Z picia piwa pamiętam niewiele, ale filmów utknęło mi w pamięci całkiem sporo, bo był to czas, kiedy premierę miały pierwsze Gwiezdne Wojny, Poszukiwacze Zaginionej Arki, Dawno Temu w Ameryce, pierwszy Terminator, Paryż – Teksas, Cotton Club, Miłość Szmaragd i Krokodyl, 2010 Odyseja Kosmiczna i wiele innych. Generalnie był to dla kina niezły czas i większość z tych filmów mi się podobało, kilka nawet bardzo.

Ale nigdy, przenigdy, nie zapomnę tego bezgranicznego zachwytu, który czułem, kiedy doskonały F. Murray Abraham, jako Salieri jadąc wózkiem inwalidzkim przez korytarze domu dla obłąkanych w ostatniej scenie filmu, sam sobie udziela rozgrzeszenia wołając „Wszystkie miernoty świata, rozgrzeszam was”.

Nie wiem, czy Amadeusz jest najlepszym filmem świata, nie wiem nawet czy Amadeusz jest najlepszym filmem, który widziałem, ale wiem, że jest doskonałą symbiozą między muzyką Mozarta, a filmem – tak doskonałą, że jej wykonanie  The Academy of St. Martin-in-the-Field do dzisiaj jest dla mnie wzorem, jak należy interpretować Mozarta i wiem także, że takiej totalnej nieważkości – oderwania od ciała, miejsca i czasu i wsiąknięcie w świat wykreowany przez Formana nie doświadczyłem chyba nigdy wcześniej, ani później w moim życiu.

I za to jestem mistrzowi Formanowi dozgonnie wdzięczny.

Amen


#MilosForman #Amadeusz